اصول طراحي كارخانه هاي مواد غذايي
انجمن مهندسی علوم وصنایع غذایی دانشگاه سنا

 

مطالعات قبل از اجراي طرح
در مبحث طراحي كارخانجات، قبل از هر اقدامي از جمله خريد زمين، احداث بنا و... نياز است كه مطالعات گسترده اي را در زمينه توليد كالاي مورد نظر انجام دهيم، از جمله: شناخت ويژگي هاي محصول، مطالعه بازار مواد اوليه، بازارمصرف، ميزان واردات و صادرات محصول، ميزان توليد محصول در كشور خصوصا در شعاع بازار مصرف مورد نظر، تكنولوژي توليد، ميزان و نوع ماشين آلات، كليه تجهيزات و تاسيسات مورد نياز، و مواردي مشابه فوق است كه پس از انجام مطالعات فوق، در صورتي كه جواب هاي مثبت دريافت نموديم، مراحل بعدي واحد صنعتي را بررسي مي نماييم. در واقع اين مرحله است كه ميزان ريسك پذيري را براي احداث واحد توليدي نشان مي دهد به عنوان مثال چنانچه براي احداث يك كارخانه مواد غذايي كه بر مبناي يك ماده غالب اوليه بنا شده باشد و اين ماده اوليه غالب وارداتي و به ميزان كم نيز وجود داشته باشد، احداث چنين كارخانه اي ريسك محسوب مي شود، با ممكن است پس از مطالعه بازا رمصرف، مشخص گردد كه بازار مصرف يك ماده غذايي همخواني ندارد به عبارت ديگر ميزان توليد بيش از ميزان مصرف است كه با توجه به اين شرايط احداث واحد توليدي اين محصول يك نوع ريسك محسوب مي گردد و چنانچه فرد بخواهد با تمامي اين تفاسير وارد بازار گردد بايد حتما از لحاظ كيفيت از واحدهاي مشابه (رقبا) سرتر باشد و قيمت تمام شده محصول آن نيز كمتر باشد، تا ميزان ريسك پذيري كاهش يابد.

شناخت و معرفي كالاي توليد
يك كالا داراي مجموعه اي از صفات ملموس و غير ملموس است كه از ديدگاه مصرف كننده آن را از ساير كالاها متمايز مي سازد، در مورد يك كالاي غذايي اين صفات مواردي نظير رنگ ، مزه، بافت، قيمت و نحوه ارايه را در بر مي گيرد. بنابراين رب فله و رب در قوطي نيم كيلويي كه به صورت بهداشتي بسته بندي شده باشد دو كالاي كاملا متفاوت مي باشند. دو نوع نوشيدني مشابه از دو شركت مختلف دو كالاي متفاوتند زيرا از ديدگاه مصرف كننده هر يك داراي طعم ورايحه متفاوتي هستند.
كالا يا كالاهاي توليدي در طرح را مي بايست به طور كامل توسط موارد زير معرفي نمود.
1. ويژگي هاي و مشخصات فني مانند ، اجزاي تشكيل دهنده ماده غذايي، ارزش غذايي محصول، ميزان رطوبت، اسيديته و غيره.
2. نوع بسته بندي مانند شيشه، قوطي، كاغذ، حلب، تتراپك و غيره
3. شماره استاندارد ملي يا بين المللي كه كالا مطابق آن توليد خواهد شد
4. مشخصات تجاري كالا نظير شماره تعرفه گمركي ، ميزان سود بازرگاني و حقوق گمرك

معرفي محصول آبليمو
1. نام و نوع كالاي توليدي : آبليمو
2. شماره تعرفه گمركي : 30/2009
3. ميزان سود بازرگاني :5%
4. حقوق گمركي : 5%
5. كالا طبق استاندارد ملي (117) توليد مي شود

آبليمو
آبليموي ترش حاصل از فشردن ليموي تميز ، سالم و رسيده به نام ityas-Aurantifolia از خانواده Rutacea مي باشد كه پس از فشردن به روش  حرارتي پاستوريزه شده و غير قابل نفوذ بسته بندي مي شود.
     - آبليو بايد طعم مخصوص ليمو ترش را داشته و عاري از هر گونه طعم خارجي باشد
     - بوي آبليمو بايد فاقد هر گونه بوي خارجي ناشي از فشار يا گنديدگي و اكسيد شده باشد و بوي خاص آبليمو را دارا باشد.
     - رنگ آبليمو بايد زرد كم رنگ تا زرد مايل به كرم باشد و در آبليمو نبايد ذراتي از قبيل پوست، برگ و ساير گياهان و هسته وجود داشته باشد.
     - ماده جامد محلول در آبليمو كمتر از 16% نبوده و ph آن از 5/3 كمتر باشد و عمده ph آن بين 8/2-3/2 باشد
     - درصد اسيدتيه آبليمو بر حسب اسيد سيتريك حداقل 5/6 باشد
ويتامين c آبليمو نبايد از 100ml/20mg كمتر باشد.
افزودن هر گونه افزودني به آبليمو غير مجاز است.

محاسبه كارايي فيزيكي و اقتصادي
قبل از آن كه مطالعات  احداث را شروع نمايم، با محاسبه بسيار ساده ميبايست تعيين نماييم كه آيا كالاي توليدي خواهد توانست هزينه خريد مواد اوليه راتعين كند يا خير. جهت اين منظور آشنايي با موارد زير ضروري است .

كارآيي فيزيكي: طبق تعريف كارايي فيزيكي عبارت است از بازده فيزيكي به درون ده فيزيكي
تقريبا در تمامي موارد كارايي فيزيكي كوچك تر از يك خواهد بود. مثلا راندمان فيزيكي رب گوجه فرنگي 2/0 است يعني از هر ده كيليو رب گوجه فرنگي 2 كيلو رب به دست مي آيد.
راندمان فيزيكي قند از چغندر 13% و گلوكز مايع از نشاسته گندم با بريكس 80% برابر 99% است.
راندمان فيزيكي معمولا عددي ثابت است مگر آنكه تغييري در تكنولوژي توليد پديد آيد.
به عنوان مثال راندمان فيزيكي پنير با تكنولوژي متداول و سنتي حدود 14% و به روش اولترافيلتراسيون حدود 20% است. (البته راندمان توليد پنير به شدت تحت تاثير تركيبات شير قرار مي گيرد )

كارايي اقتصادي : نسبت بازده اقتصادي (ارزش) به درون ده اقتصادي (هزينه) را كارآيي اقتصادي مي گويند.
كارآيي اقتصادي بايد بيش از يك (100درصد) باشد تا طرح مقرون به صرفه باشد. هزينه هاي كارخانه شامل هزينه خريد مواد اوليه ، كمكي، مواد بسته بندي، نيروي انساني، سرمايه گذاري ثابت براي خريد زمين و ماشين آلات و غيره هستند. به طور تقريبي مي توان گفت به كارآيي اقتصادي بايد بيش از 150 درصد باشد تا مطالعات بعدي را انجام داد.
با توجه به توضيحات فوق چون كارآيي اقتصادي بسيار پايين است اين طرح اقتصادي نيست و ما از ادامه مطالعات اين محصول صرف نظر مي كنيم به دليل اين كه قيمت يك كيلو گوجه نسب به قيمت يك كيلو گرم رب بسيار بالاست و راندمان فيزيكي آن نسبتا كم است.

مطالعه بازار مصرف
مطالعه بازار عبارت است از استفاده از يك مجموع تكنيك ها براي جمع آوري اطلاعات درباره محيطي كه موسسه در آن به وجود مي آيد و پيش بيني روندهاي آينده به نحوي كه موسسه بتواند با موثرترين وضع خود را با آينده طبق دهد. به بيان كلي مطالعه بازار، فرايندي است به منظور درك موارد زير:
1. دورنماي فروش محصول يا گروهي محصولات مشخص
2. چگونگي كسب موفقيت در زمينه فروش آن محصول يا محصولات

به ندرت اتفاق مي افتد كه مطالعه بازار از جمع آوري انبوهي از آمار و اطلاعات راجع به بازار فراتر نرود ، چرا كه واقعيت بايستي از تفسير و تجزيه اين آمار و اطلاعات اخذ شود.
اين موضوعات بايد براي مديريت به اندازه كافي واضح و روشن باشد تا ايشان قادر به اخذ تصميماتي در رابطه با متعهد شدن بازار گردد. به عبارت ديگر مطالعه بازار بايد يك اقدام عملي و قابل اجرا باشد كه به تصميمات و طرح هاي مشخص منجر گردد.
مطالعه بازار مي تواند قبل يا بعد از تلاش جهت نفوذ در بازارصورت گيرد. اين مطالعه توسط يك يا گروهي از موسسات و يا براي آنها انجام شده و از لحاظ موضوعي در ارتباط با محصولات فيزيكي و يا خدمات معيني باشد.
بازار داراي سه عامل است، مردمي كه جهتي برطرف كردن مايحتاج خود در آن حضور دارند، حجم تبادلي كه انجام مي شود و تمايل مردم جهت خريد. يك توليد كننده مي بايست با اين اجزا آشنايي كامل داشته باشد و عوامل تغير دهنده بازار را بشناسد.
تفكيك بازار(market segmentation) نيز طبق همين عوامل صورت مي گيرد. در هر بازار فقط بخش معيني از كل جمعيت يا كل مصرف كنندگان صنعتي خريدار بالقوه محصول مورد نظر مي باشند كه اين افراد يا موسسات خصوصيات مشتركي را دارا هستند. در مورد افراد ، اين خصوصيات مشترك ممكن است در رابطه با عواملي چون سطح درآمد ، سطح آموزش، تخصص، نژاد و غيره باشد و در مورد موسسات، اين خصوصيات با عواملي چون نوع صنعت، اندازه موسسه و غيره مرتبط است.
تفکيک بازار، فرآيند شناسايي بخش هاي بازار و تعيين تاکتيک هاي مناسب بازاريابي، به منظور حداکثر نمودن فروش مي باشد.

1- مردم: در اين بخش رشد جمعيت و اثرات آن در مصرف محصول مورد بررسي قرار مي گيرد. در ابتدا دو مساله رشد جمعيت و مطالعات جمعيت نگاري مطرح مي شود. در مورد رابطه رشد جمعيت با مصرف مواد غذايي بايد گفت که مصرف اکثر فرآورده هاي غذايي با رشد جمعيت نسبت مستقيم دارد. مطالعات جمعيت نگاري شامل تقسيم بندي جمعيت بنابر عوامل زير است
الف) تقسيم بندي براساس محل زندگي شامل جمعيت شهري، روستايي و عشايري. برخي فرآورده هاي غذايي عمدتا در شهر مصرف مي شوند، بنابراين مي توان ميزان مصرف را فقط جهت جمعيت شهري در نظر گرفت.
ب) توزيع جغرافيايي جمعيت تعيين کننده نقاط عمده مصرف مواد غذايي است به عنوان مثال تهران بازار بزرگ تري را در مقايسه با هر يک از شهرستان ها داراست.
ج) تقسيم بندي بر اساس عوامل خاص مانند سن، جنس، تحصيلات، نوع اشتغال و غيره که ممکن است در مصرف محصول توليدي تاثير بگذارد.

2- حجم تبادلات: حجم موادي که تبادل مي شود بستگي به قدرت خريد مردم دارد که تابع عوامل زير است:
الف) افزايش هزينه هاي جاري دولت که عمدتا شامل دستمزد کارکنان جديد و يا افزايش حقوق کارکنان فعلي است.
ب) افزايش هزينه هاي عمراني که باعث به کارگيري پيمان کاران و در نتيجه افزايش قدرت خريد مي شود.
ج) توسعه صادرات و کسب درآمدهاي ارزي
د) ميزان اشتغال و بيکاري
ه) تعداد افراد خانوار که با قدرت خريد رابطه عکس دارد
و) درآمد ناخالص ملي
ز) توزيع ثروت

3- تمايل خريد يا رفتار خريدار: تقاضا نه تنها از نقطه نظر اقتصادي بلکه با توجه به عوامل جامعه شناسي بايد بررسي شود. هنگام مطالعه يک بازار مصرف بايد به رفتار، خواسته ها، انگيزه ها و بينش مصرف کننده نيز توجه شود. تفاوت مصرف کنندگان از حيث عوامل فوق خود بستگي به درآمد، سن، جنس، زمينه اجتماعي و همچنين مذهب، اعتقادات و رسوم محلي آنان دارد. در اين گونه موارد با فرض قيمت هاي يکسان، ممکن است عوامل رواني موجب شود که مصرف کننده جنس مشابه خارجي را با خيال اين که از لحاظ کيفي برتر است، انتخاب کند.
مطالعات فوق کوششي است در جهت برآورد مصرف کالاي توليدي. ميزان سرانه برخي از فرآوردهاي غذايي به اين شرح است، مصرف سرانه شير7/66 ليتر، کيک 300 گرم، ويفر 500 گرم، کلوچه 2410 گرم، گوشت قرمز 18 کيلوگرم و نوشابه 42 بطري.

منبع : http://www.persiapack.ir مجله فناوری و توسعه صنعت بسته بندی


نظرات شما عزیزان:

مهندس سید علی مرتضوی
ساعت20:25---8 اسفند 1392
با سلام

با تشکر از مطلب مفیدتان

با توجه به نزدیکی فعالیت کاری سایت شما با وبلاگ من خواهشمند است که وبلاگ مرا با نام " ساخت سوله جهت کارخانه " لینک بفرمایید و سپس در قسمت نظرات وبلاگ من اطلاع بفرمایید تا شما را لینک کنم (لطفا بفرمایید شما را با چه نامی لینک کنم)

آدرس وبلاگ

http://sooleh.blogsky.com/

با تشکر



نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:





ارسال توسط انجمن علمی صنایع غذایی